Niedoczynność tarczycy

Tarczyca to jeden z największych gruczołów u człowieka, który zlokalizowany jest z przodu szyi. Ze względu na jego położenie powiększenie może prowadzić do ucisku gardła i przełyku. Niedoczynność  jest bardzo częstym zaburzeniem. 

Tarczyca to organ w organizmie człowieka w układzie hormonalnym i odpowiada za procesy tlenowe metabolizmu. W momencie pogorszenia stanu tego organu może dojść do zmiany metabolizmu, problemów trawiennych, wpływać na apetyt, a nawet na stan skóry i włosów. Standardowa tarczyca składa się 2 płatków: prawego i lewego, które połączone są cieśnią. Zdarza się, że u niektórych osób istnieje dodatkowy płat zwany płatem piramidowym i jest on pozostałością po rozwoju tarczycy w okresie płodowym. Zdrowy narząd nie jest widoczny gołym okiem, natomiast powiększony widoczny jest jako uwypuklenie w obrębie szyi. Owo uwypuklenie nazywamy wolem tarczycowym.

Hormony tarczycy mają ogromne znaczenie dla ludzkiego ciała. Podstawową funkcją hormonów tarczycy jest regulacja metabolizmu, wytwarzania ciepła jak również dbanie o dobry stan kości.

Problem pojawia się gdy tarczyca produkuje za dużo lub za mało hormonów. Niedoczynność może powstać w sposób pierwotny i wtórny. W pierwszym przypadku mówimy o nieprawidłowości samego gruczołu i powstaje na skutek uszkodzenia, zaburzeń funkcji czy nieprawidłowego rozwoju komórek. W drugim przypadku sam gruczoł jest prawidłowo zbudowany i rozwinięty, a niedobór hormonów wynika z innych zaburzeń między innymi z zaburzeniami w pracy przysadko mózgowej, ponieważ to ona odpowiada za pracę tarczycy.

Niedoczynność tarczycy to tak zwane upośledzenie funkcji tego organu, w którym tarczyca produkuje za mało hormonów do potrzeb naszego organizmu. Jest to choroba przewlekła, która wymaga regularnego stosowania leków oraz przeprowadzania badań kontrolnych. Niedoczynność tarczycy w okresie płodowym oraz wczesno niemowlęcym ma poważne konsekwencje, które prowadzą do zaburzeń rozwoju mózgu, upośledzenia wzrostu czy nawet niepełnosprawności intelektualnej. Na szczęście teraz wszystkie noworodki są badane przesiewowo aby wykluczyć tę dysfunkcję. A tak wczesne wykrycie nieprawidłowości pozwala na zastosowanie odpowiedniej terapii w celu zapobiegania poważnych powikłań w późniejszym okresie życia.

Objawy choroby są różne i dotykają różnych układów narządów dlatego tak ciężko jest postawić jednoznaczną diagnozę, niemniej jednak wśród najczęstszych zalicza się:

1.    1. Przyrost masy ciała spowodowane spowolnieniem przemiany materii, uczucie spuchnięcia czyli zatrzymanie wody w organizmie

2.    2.  Zwolnione tętno oraz niskie ciśnienie

3.    3. Blada, obrzękowa oraz chłodna i sucha, szorstka skóra (możliwe wystąpienie łuszczenia w okolicy łokci)

4.    4. Przesuszone włosy, które maja tendencję do wypadania, osłabienie paznokci a co za tym idzie zwiększona łamliwość

5.    5. Obniżenie nastroju, senność, problemy z pamięcią

6.    6. Zaparcia spowodowane zwolnieniem perystaltyki

7.    7. Odczuwanie zimna

8.    8. Niepłodność (zaburzenia menstruacyjne, zaburzenia libido i dysfunkcji deksualnych)

Rozpoznanie niedoczynności.

Hormony tarczycy odpowiadają za regulację wszystkich narządów w ciele. Dlatego tak ważne jest przebadanie hormonalne i postawienie stosownej diagnozy. Najczęściej na niedoczynność tarczycy chorują kobiety powyżej 35 roku życia a niżeli mężczyźni. Kluczowym badaniem jest sprawdzenie poziomu hormonu stymulującego tarczycę – tyretropiny (TSH). Jeśli poziom TSH jest podwyższony mówimy o niedoczynności tarczycy. Na takie badanie pacjenta może skierować lekarz rodzinny. W momencie wyniku nieprawidłowego należy wykonać pomiar stężenia tyroksyny (FT4). Z reguły niedoczynność tarczycy rozpoznaje się w momencie podwyższonego poziomu TSH z obniżonym poziomem FT4. Jeśli mamy już rozpoznaną chorobę niedoczynności tarczycy należy znaleźć przyczynę takiego stanu. Tu pomogą dalsze badania miedzy innymi usg gruczołu tarczycy.

Głównymi przyczynami niedoczynności tarczycy są:

a). zapalenie tarczycy czyli choroba Hashimoto, która wywoływana jest przez przeciwciała i dochodzi do zapalenia w tarczycy, które niszczy narząd co prowadzi do zmniejszonej produkcji hormonów.

b). wykonanie operacji polegającej na usunięciu gruczołu tarczycy

c). niedoczynność może być spowodowana leczeniem jodem promieniotwórczym

Rzadkimi przyczynami niedoczynności mogą być:

a). różnego rodzaju zapalenia np. poporodowe, niemniej jednak w takich przypadkach choroba niedoczynności może być przemijająca

b). niedoczynność spowodowana przyjmowaniem leków, mówimy tu o toksycznym zapaleniu tarczycy

Opisane powyżej objawy mogą mieć różny stopień nasilenia. Przy objawach łagodnych chory może nie zaobserwować żadnych objawów. Z kolei przy ciężkich objawach niedoczynność tarczycy może obejmować choro by serca, niepłodność, a w skrajnych przypadkach śpiączkę. Kobiety, które planują ciążę powinny przebadać tarczycę, ponieważ niedoczynność ma niekorzystny wpływ zarówno dla matki jak i dla płodu.

Leczenie niedoczynności tarczycy.

Niedoczynność tarczycy leczymy farmakologicznie przyjmując odpowiednie hormony, które regulują wydzielanie hormonów. Regularne stosowanie leków o tej samej porze dnia zazwyczaj rano, na czczo i przed posiłkiem prowadzi do normalizacji poziomu TSH. Lekarz przy każdej wizycie ustala kolejne dawki do przyjmowania podczas dalszego leczenia.

To choroba przewlekła i wymaga leczenia do końca życia, więc obserwujmy swój organizm, aby móc wcześnie reagować, ponieważ nieleczona niedoczynność może prowadzić do nieodwracalnych następstw.